BEYİN FIRTINASI - 3 - Şehit Türleri!

Şehit Türleri!

Şehit şehittir, türleri mi olur demeyin. Olmaz ama insanoğlu bu olduruyor, kendini avutsa, kandırsa bile.

Şehit kavramını lügat anlamı ile ele alacak olursanız her inancın (dünya görüşünün, dinin) o din, o ideoloji için canını ortaya koyan şehitleri (fedai, serdengeçti) vardır, tarih boyunca da olmuştur. Hatta insan yalnız inandığı dava, inanç, dünya görüşü için değil kahramanlık, toprak, devlet, vatan, millet, kabile, aile, kadın, mal mülk gibi şeyler için de hayatını ortaya koyabilir. Bizim burada bahsettiğimiz inanç (dünya görüşü) ve o inançla bağlantılı değerler için ölümü göze alma, canından vazgeçmedir. Ölmez de yaralı ya da hiç yara almadan sağ kalınırsa gazi’likten bahsedilir ki o da şehit kavramıyla ilişkilidir, ‘iki güzellik’ten biridir.

Kavram olarak şehitlik ise İslam’ın öz be öz malıdır. İnsanı ve tüm evreni Yaratan’ın verdiği bir payedir, rütbedir, onurlandırmadır. Ve yeryüzündeki ilk mü’minden beri de vardır. Şehitlik payesini almanın Kur’an’a baktığımızda iki şartı vardır. İlki mü’min olmak yani Allah’a teslim olmak, hiçbir şeyi ve kimseyi O’na ortak koşmamak, O’nun rızasını, hoşnutluğunu kazanmayı hayatının hedefi yapmak, O’nun öğütlerini baş üstü tutmaktır. İkincisi de Allah yolunda ölmek, öldürülmek yani O’nun yüce adını yüceltmek (ilay-ı kelimetullah), dinini korumak ve yaymak, insanları kula kulluktan kurtarmak, insanlarla Allah’ın dini İslam arasındaki engelleri ortadan kaldırmak, yeryüzündeki zulmü, fitneyi, fesadı (bozgunculuğu) ortadan kaldırmak, hakkı batıla, İslam’ı diğer dinlere (dünya görüşlerine) galebe çalmak için malın, mesainin, tüm imkanların ortaya konulduğu gibi canın da ortaya konulmasıdır. İşte o zaman şehit olarak vasıflanıp türlü nimetlerle rızıklanılmakta, ebedi saadete nail olunmaktadır. Allah’ın son elçisi’nin Bedir harbi öncesinde “genişliği yer ve gök kadar olan cennete koşun” demesi bu ilahi vaad nedeniyledir. Elbette bir mü’minin O’nun verdiği canı O’nun yoluna adayıp, sevdiklerini ve sevdiği her şeyi bırakıp ölümü göze alması gerçekten az bir şey değil, çok büyük bir şeydir. Ve tabii ki karşılığı da dünya hayatı ve onunla ilintili her şeyden daha hayırlı ve daha süreklidir.

Hal böyleyken ve şehadet (ve tabii ki gazilik) ile ilgili her şey Kur’an’da açık seçik anlatılmışken, ne yazık ki öncelikle müslümanım diyenler “şehit” kavramını sulandırdılar, sıradanlaştırdılar. Cennetin sahibi adeta kendileri imiş gibi bu rütbeyi “Allah yolunda ölme, öldürülme” dışında birçok kişiye dağıtmaya başladılar. Tabii ki bunu da Allah rasulüne söyleterek yaptılar. Suda boğulan, boğularak ölen, ateşte yanan, bina, yıkıntı altında ölen, taun(veba)dan ölen, karnı sebebiyle ölen, sıtmadan ölen, akrep sokmasından ölen, karnında çocuğu olduğu halde ya da doğururken ölen, gurbet ilinde, ilim yolunda, cuma günü ya da gecesinde ölen (ve ilaȃhir) türlü türlü müslüman şehit kabul edildi. Hatta daha da ileri gidilerek “deniz tutması sebebiyle (gemide) kusan kimseye şehid sevabı, boğularak ölene de iki şehid sevabı” bahşedilmiştir(!). İlginçtir hadislerin toplandığı kitapta şecaat arzedercesine “böylece, Resulullah (asv), İslam’ın şehadet anlayışını “Allah yolunda öldürülme”nin dışına çıkarmış olmaktadır” denilerek üstüne üstlük bir de Allah rasulüne iftira edilip, Kur’an’a aykırı hareket eden bir peygamber portresi resmedilmiştir. İslam’la ilintili değerler için “(mal, can, inanç, aile-ırz) müdafaa sırasında ölen şehittir” denilirken bile bu müdafaanın “sultan”a karşı yapılmaması gerektiği, onun istisna olduğu, zulüm sultandan geldiği takdirde ona sabredilmesi, isyan edilmemesi hususunda Resulullah(asv)ın çok sayıda tavsiyelerini nazar-i dikkate alan alimlerin, sultana karşı gelmeye fetva vermedikleri, hatta bu hususta icmadan bahsedildiği belirtilmiştir. [Dördüncü fasıl, Şehidler hakkında, Kütüb-i Sitte muhtasarı tercüme ve şerhi, Prof. Dr. İbrahim Canan, 5. cilt, Akçağ yayınevi, 1988, Ankara, 256-266]

Bu nasıl bir alimliktir ki anlayan varsa beri gelsin. Böyle alimleri olan bir ümmetin zalimi bol olmaz mı? Böyle alimleri olan bir ümmet iflah olur mu, iki yakası bir araya gelir mi? Gelene geçene şehitlik payesi dağıtıp üstüne üstlük bir de her şehide 70.000 kişiye şefaat hakkı tanıyınca değme ümmetin keyfine(!). İslama ait nice kavram gibi şehadet kavramı da istismar edildi, içi boşaltılıp başka şeylerle dolduruldu. Ölen, öldürülen kişinin kimliğine, taşıdığı dünya görüşüne, hayatta iken nasıl bir hayat sürdüğüne, ne uğrunda canını ortaya koyduğuna, Allah yolunda olup olmadığına bakılmadı bile. Bu kavramın cazibesi o kadar güçlü ki ve de bu kavram ölümü o kadar anlamlı ve değerli kılıyor ki; İslam’a, İslami birçok kavrama (tevhid, ümmet, şeriat vb.) soğuk bakan, hatta rahatsız olanlar bile bu kavramı kullanmaktan kendilerini alamadı, alamıyor da. Bu kavram nedeniyle gencecik insanlar hayatlarının baharında ölüme bir gül bahçesine girercesine koşuyor, geride bıraktığı sevenleri bu kavramla teskin olup acılarını yüreklerine gömüp bağırlarına taş basıyorlar.

Şehadet kavramı, geçmişte asıl yerinden kopartılıp sulandırıldığı gibi, günümüzde de gerek kelime gerekse kavram anlamı ile başka dünya görüşlerine, başka hususlara ait kelimelerle birlikte anılmaya da başlandı. İslam şehidi diye bir terim yokken, günümüzde görev şehidi, eğitim şehidi, devrim şehidi, inkılap şehidi, ülkü şehidi, müzik şehidi, cumhuriyet şehidi, demokrasi şehidi gibi türlü türlü şehit türlerinden bahsedilir oldu. Üstelik şehit kavramı yer yer İslam ümmeti (milleti) boyutunda değil de kavmi, yerel, ulusal, coğrafi boyutta tanımlanmaya başlandı. Hatta 28 Şubat  darbe sürecinde, Çanakkale şehitlerinin Bedir harbinde şehit düşenlerle kıyaslanması bile, Bedir’dekilerin arap ve çöl bedevisi olduklarından bahisle bir paşa’da rahatsızlık bile yarattı. Bu mentaliteye göre sanırsınız ki, şehadet Türk olanlara (özellikle mehmetçiğe) mahsus bir payedir. Yazılı ve görsel medyanın büyük kısmında, İslam coğrafyasının başka yerlerinde “Allah yolunda öldürülenler”e şehit dememek için büyük bir itina gösterildi, onlar ölü diye nitelendi, bu hal hȃlȃ da devam da ediyor. Elbetteki bugün müslümanların yaşadığı fiili işgal altında bulunan coğrafyalarda iştişhadi (şehadet) eylemi diye adlandırılan her eylem gerçekten öyle midir, değil midir tartışılmalı, titizlikle ele alınmalıdır. Günümüzde ne yazık ki savaşlar eskiden olduğu gibi iki ordunun karşılıklı bir meydanda harbetmesi şeklinde olmuyor. Kaldı ki haklı bir savaşta müslümanların teşkil ettiği bir orduda olunsa bile, zahirde öyle görünse de eğer kişinin niyeti ganimet, kahramanlık, şan ve şeref ise, şehit olarak nitelense bile yine de rıza-i ilahi’ye eremeyip ahirette iki eli iki yanına düşebilir. Gönüllü, istekli ve bilinçli olmanın olmazsa olmaz olduğu şehitlikte; zorunluluktan ve başka seçim hakkı olmadığından dolayı mesleği asker, polis gibi iç ve dış güvenliği sağlamakla görevli güvenlik güçlerinin durumları da tartışılmaya ve dikkate değer başka bir husustur. Yeryüzünde İslam’ın tebliğinin önündeki engellerin kaldırılması, yeryüzünü ifsad edip bozgunculuk çıkaranlara dur denilmesi, zulmün, kula kulluk edilmenin önüne geçilmesi, yeryüzünde zayıf, çaresiz düşürülmüş (mustazaf), sömürülmüş, her türlü eziyete, haksızlığa uğratılmış çocuk, yaşlı, kadın, erkekler için mücadele etmek asıl amaç haline getirilmediği gibi her devlet, özellikle ulusal devletler kendi varlıklarını ne yapıp yapıp korumanın telaşına düşmüşler ve başka yerlerde olup bitene de nasılsa bize dokunmuyor diye umursamaz bir haldeler. Gelişmeleri, sadece kendi hudutlarıyla ve yakın komşularının kendisiyle olan münasebetleri bağlamında ilgiye değer buluyorlar. Vatan sevgisi öncelenip Allah sevgisinin önüne geçirilmiş olup vatan toprağı kutsal addedilip onun uğrunda ölmekle sınırlı tutuldu şehitlik kavramı neredeyse.

 Aleme nizam (dünyaya düzen) vermek isteyen sulta sahibi zalim güçler, kendilerine direnen, uzlaşmayan, onların politikalarına, emellerine hizmet etmeyenlere hiç müsamaha göstermedikleri gibi; ölümü de hayat kadar olağan gören, Allah’ın rızasını kazanmak için gerektiğinde canını dahi seve seve, gözünü kırpmadan Allah yolunda veren, O’na verdiği sözden dönmeyen muvahhid, mücahid müslümanlardan elbette hoşnut değildir. Tahrif edilmemiş Tevrat ve İncil’de olduğu gibi Kur’an’da da Allah’ın kendi yolunda canını veren mü’minlere bahşettiği şehitlik (ve de gazilik) kavramının sulandırılmasına, içinin boşaltılıp istismar edilmesine, başka kelimelerle yan yana getirilmesine, saptırılmasına seyirci kalmayıp Kur’an’a ait diğer kavramlar gibi sahip çıkmak, olmazsa olmaz bir gerekliliktir.

Hasıl-ı kelam (sözün özü) şehidin türü filan olmaz. Şehit şehittir. O, hayatta iken olduğu gibi ölürken de Allah’ın yerde de, gökte de tek ilah olduğuna, O’ndan başka ilahlık taslayanların sahte olduğuna, yegȃne Gȃlib ve Muktedir olanın O olduğuna canıyla kanıyla şahitlik etmektedir. Yaşarken İslam için şahitlik etmeyen; sahih iman ve salih amel sahibi bir mü’min olarak İslam’ın güzel bir örneği olmayanlar; imanlarına şirk bulaştırmayıp Allah rızasını yaşamlarının biricik hedefi, amacı yapmayanlar; ölümleriyle de İslam’a şahitlik edemezler, İslam’ın şehidi olmazlar. Hayatınız neye şahitlik yapıyorsa, şehitliğiniz de o yolda olacaktır. Canını, kanını O’na sunanlar elbette Rableri katında ölü değil diridirler. Onlar O’nun yolunda ölümü göze alıp gerçek hayatı (diriliği) seçmişlerdir. Hayatıyla da, ölümüyle de Allah’ın varlığı, birliği, kudretine şahitlik (şehadet, tanıklık) edenlere; eş-Şehid’in (ki Allah’ın isim sıfatlarından biridir) yoluna gurban olanlara selam olsun. Ne mutlu şüheda’ya(şehitler’e).